1913 - Hotel „Ritz” w Białymstoku

Hotel Ritz wybudowany został przez Towarzystwo Akcyjne „Ritz” przy pomocy Petersbursko – Tulskiego Banku Ziemskiego. Prace budowlane zakończyły się 1 lipca 1913 r. Była to wtedy jedna z bardziej reprezentacyjnych budowli Białegostoku. Hotel ulokowany został w centrum miasta, na rogu ulic Niemieckiej (obecnie Kilińskiego) i Instytuckiej (obecnie Pałacowa), niedaleko przepływała rzeka Biała, a sąsiedztwie położony był Pałac Branickich, do 1915 r. siedziba Białostockiego Instytutu Panien Szlacheckich, a w okresie międzywojennym siedziba Urzędu Wojewódzkiego Białostockiego.

Hotel posiadał marmurowe schody, a podłoga pokryta była parkietem. Na parterze znajdowały się bank, kawiarnia oraz zakład fryzjerski. Na pierwszym piętrze ulokowano restaurację wraz z zapleczem gastronomicznym. Na drugim i trzecim piętrze znajdowały się pokoje gościnne, po 18 na każdej kondygnacji. Na strychu było zaś 10 pokoików. Hotele posiadał także windę. W każdym pokoju stało łóżko lub tapczan, w oknach były firanki. Na ścianach wisiały reprodukcje znanych malarzy. Pokoje oświetlały mosiężne lampy. Były także szafeczki, wieszaki oraz półeczki na czapki i kapelusze.

To był hotel na europejskim poziomie. Korzystali z niego ludzie zamożni, z tzw. dobrego towarzystwa , a więc kupcy, którzy przyjeżdżali w interesach d Białegostoku z głębi Rosji, oficerowie, artyści, czy też arystokraci.

W 1915 r. hotel został przejęty przez niemieckie władze wojskowe. Po przyłączeniu Białegostoku do Polski w 1919 r. hotel dobrze prosperował. Restauracja hotelowa była czynna do północy. Odbywały się w hotelu dancingi, bale karnawałowe, oraz bale noworoczne.

W 1941 r. hotel przejęty został przez niemieckie władze okupacyjne. Niemcy zmienili jego nazwę na „Europa”, przeznaczony był tylko dla Niemców, o czym informował umieszczony na drzwiach napis. Na przełomie 1943 i 1944 r. hotel przeszedł kapitalny remont. Jednak zbliżanie się Rosjan do Białegostoku spowodowało wysadzenie w powietrze hotelu przez Niemców w lipcu 1944 r.

W końcu lat czterdziestych dwudziestego wieku władze polskie dokończyły dzieła zniszczenia, chociaż hotel można było odbudować. To, co pozostało rozebrano do fundamentów, a gruz przeznaczono do odbudowy Białegostoku. W końcu lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku były pomysły, aby hotel odbudować. Jak na razie nie zostały one zrealizowane.

Marek Kietliński

Informacje dotyczące Hotelu Ritz znajdują się w zespole archiwalnym: Towarzystwo Kredytowe Miejskie w Białymstoku 1808-1915, sygn.154 oraz w zespole: Materiały Marii Kolendo 1912 – 1980, sygn. 24 - 21. Warto też przeczytać artykuł Jerzego Tartaka, Hotel Ritz w Białymstoku, Białostocczyzna 1988, nr 3, s. 29 – 30.