1925 - Komunalna Kasa Oszczędności Powiatu Białostockiego
 

Komunalna Kasa Oszczędności Powiatu Białostockiego powstała 20 czerwca 1925 r. Pierwszy Zarząd Kasy stanowili: Kazimierz Mieński – przewodniczący, prezes Zarządu Spółdzielni Rolniczo – Handlowej w Białymstoku, Józef Karpowicz – zastępca przewodniczącego, ziemianin, Maciej Dryl – rolnik, Antoni Wiszowaty – rolnik, Stanisław Kuchlewski – rolnik, Wojciech Grondzki – rolnik i Ludwik Wysocki – dyrektor KKO.

Do zadań statutowych KKO Powiatu Białostockiego należało gromadzenie oszczędności i ich oprocentowanie, ułatwienie pobierania kredytów oraz rozpowszechnianie obrotu bezgotówkowego. Kasa mogła otwierać zakłady zastawnicze (lombardy). KKO posiadała odrębną osobowość prawną, korzystała ze zwolnień od podatków państwowych, dochodowych, komunalnych oraz opłat stemplowych. Podlegała władzom Sejmiku Powiatowego, który był jednocześnie jej poręczycielem i ponosił odpowiedzialność wobec osób trzecich za zobowiązania Kasy. Sejmik przyznał KKO 100 tysięcy złotych na kapitał zakładowy. Siedzibą kasy był Białystok, a swą działalność prowadziła w granicach ówczesnego powiatu białostockiego.

Kasa udzielała przeważnie kredytów na inwestycje w rolnictwie, spłacane w okresie 4-9 miesięcy, chociaż zdarzały się kredyty na inne cele. Klientami kasy byli przeważnie rolnicy, chociaż z jej pieniędzy korzystali kupcy, rzemieślnicy, urzędnicy państwowi. Dzięki środkom zgromadzonym przez KKO Sejmik Białostocki powołał do życia na terenie powiatu wiele placówek spółdzielczych, kółek rolniczych, mleczarni spółdzielczych. Powstała też pierwsza w województwie hodowla lisów srebrnych oraz kilkanaście sklepów spożywczych w Białymstoku.

W szkołach KKO wprowadziła skarbonki metalowe, które były wydawane po uprzednim założeniu na książeczkę 6 zł. Powstały Szkolne Kasy Oszczędności. W sumie takie kasy powstały w 56 szkołach. Powstawały też Fabryczne Kasy Oszczędności. Na terenie powiatu białostockiego powstały 22 takie kasy.

KKO prowadziła akcję propagandową na rzecz oszczędzania. Kolportowana była bezpłatna Gazeta Oszczędnościowa, która trafiała do uczniów, związków młodzieżowych, a także mieszkańców powiatu białostockiego. Z wielkim rozmachem został zorganizowany w 1937 r. Dzień Oszczędności.

W odróżnieniu do towarzystw kredytowych, czy też Kas Stefczyka KKO nie wypłacała dywidendy swoim członkom, jednocześnie nie odpowiadali oni swoim majątkiem osobistym za straty poniesione przez Kasę.

W 1937 r. Rada Kasy podjęła decyzję o zakupie nieruchomości po byłym Banku dla handlu i Przemysłu przy ulicy Bronisława Pierackiego 1 (obecnie ulica Warszawska) i przeniesienia tam swojej siedziby. Dzięki lepszym warunkom lokalowym poprawiła się jakość usług. Kasa pracowała na dwie zmiany.

Prężna działalność KKO przerwał wybuch II wojny światowej. Kasa wznowiła swą działalność w 1944 r. w oparciu o przepisy przedwojenne. KKO powróciła do swej siedziby, a jej dyrektorem nadal pozostawał Ludwik Wysocki.

W końcu lat czterdziestych rola kas oszczędnościowych zmalała. Władze państwowe przejmowały kontrolę nad wszelkimi formami działalności politycznej i gospodarczej. 25 października 1948 r. wyszedł dekret o reformie bankowej. Dyrekcja KKO została zmuszona do przekazania swych agend Państwowemu Bankowi Rolnemu. Rozpoczęła się likwidacja KKO, która przeciągnęła się do 1951 r.

Marek Kietliński

Informacje dotyczące działalności Komunalnej Kasy Oszczędności znajdują się w zespole archiwalnym Komunalna Kasa Oszczędności Powiatu Białostockiego w latach 1925 – 1939.