1944 - Parcelacja majątków ziemskich
Nacjonalizacja majątków ziemskich należących (w nazewnictwie nowej władzy) do obszarników, była fundamentem - zapowiedzianej 22 lipca 1944 r. w tzw. Manifeście Lipcowym - reformy rolnej. W ogłoszonym 6 września 1944 r. dekrecie PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej, w art. 2 pkt. e był zapis, że na cele reformy rolnej przeznaczono nieruchomości ziemskie o charakterze rolniczym „stanowiące własność albo współwłasność osób fizycznych lub prawnych, jeżeli ich rozmiar łączny przekracza bądź 100 ha powierzchni ogólnej, bądź 50 ha użytków rolnych, a na terenie województw poznańskiego, pomorskiego i śląskiego, jeśli ich rozmiar łączny przekracza 100 ha powierzchni ogólnej, niezależnie od wielkości użytków rolnych tej powierzchni”.
Pierwszym formalnym dokumentem był „Protokół w sprawie przejęcia na cele reformy Rolnej na mocy Dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6.9.1944 r. o wprowadzeniu Reformy Rolnej”. Zapisana w nim powierzchnia majątku, była weryfikowana przy późniejszych szczegółowych pomiarach. Najwcześniejsze dokumenty są datowane na 30.08. 1944 r. (Dojlidy), 31.08.1944 r. (Sobolewo), 01.09.1944 r. (Izabelin).
Zestawienie przejętych prywatnych majątków ziemskich, położonych na terenie powiatów: białostockiego, bielskiego, sokólskiego, wysokomazowieckiego (wg ewidencji Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w Białymstoku).
Powiat Białystok (stan na 01.01.1946 r.):
|
L.p. |
Nazwa nieruchomości |
gmina |
Data przejęcia |
Obszar w ha |
|
1 |
Dojlidy |
Dojlidy |
30.08.1944 r. |
3228,00 |
|
2 |
Sobolewo |
Dojlidy |
31.08.1944 r. |
211,00 |
|
3 |
Izabelin |
Dojlidy |
01.09.1944 r. |
103,00 |
|
4 |
Dobrzyniówka |
Zabłudów |
08.09.1944 r. |
496,80 |
|
5 |
Tylwica |
Zabłudów |
06.09.1944 r. |
750,00 |
|
6 |
Bogdaniec |
Zabłudów |
15.09.1944 r. |
140,00 |
|
7 |
Białostoczek |
Zabłudów |
14.09.1944 r. |
250,50 |
|
8 |
Małynka |
Zabłudów |
14.09.1944 r. |
111,00 |
|
9 |
Hieronimowo |
Michałowo |
20.09.1944 r. |
1710,00 |
|
10 |
Juchnowszczyzna |
Juchnowiec |
29.09.1944 r. |
226,00 |
|
11 |
Renszczyzna |
Zawyki |
28.09.1944 r. |
180,00 |
|
12 |
Felkowo |
Juchnowiec |
01.10.1944 r. |
75,00 |
|
13 |
Widziki |
Juchnowiec |
02.10.1944 r. |
102,00 |
|
14 |
Boguszewo |
Krypno |
05.10.1944 r. |
255,00 |
|
15 |
Penskie |
Krypno |
05.10.1944 r. |
174,00 |
|
16 |
Ignatki |
Bacieczki |
05.10.1944 r. |
176,00 |
|
17 |
Kamionka |
Zabłudów |
13.10.1944 r. |
53,00 |
|
18 |
Zajma |
Zabudów |
10.10.1944 r. |
94,60 |
|
19 |
Waliły |
Gródek |
13.10.1944 r. |
108,50 |
|
20 |
Jakubin |
Gródek |
11.10.1944 r. |
178,00 |
|
21 |
Królowy Most |
Gródek |
11.10.1944 r. |
915,00 |
|
22 |
Zalesiany |
Barszczewo |
10.10.1944 r. |
166,00 |
|
23 |
Nowosiołki |
Barszczewo |
30.09.1944 r. |
156,00 |
|
24 |
Supraśl |
Supraśl |
06.10.1944 r. |
1737,00 |
|
25 |
Jasionówka |
Kalinówka |
19.02.1945 r. |
72,00 |
|
26 |
Majdan Izbisko |
Gródek |
12.10.1944 r. |
134,00 |
|
27 |
Szelągówka |
Krypno |
26.10.1944 r. |
3090,00 |
|
28 |
Hermanówka |
Michałowo |
17.10.1944 r. |
250,00 |
|
29 |
Kożany |
Zawyki |
20.11.1944 r. |
56,00 |
|
30 |
Niewodnica Kościelna |
Barszczewo |
19.01.1945 r. |
52,00 |
|
31 |
Oziabły |
Michałowo |
25.10.1944 r. |
100,00 |
|
32 |
Niewiarowo |
Trzcianne |
21.02.1945 r. |
99,00 |
|
33 |
Mroczki |
Trzcianne |
19.02.1945 r. |
102,00 |
|
34 |
Nowa Wieś |
Trzcianne |
20.02.1945 r. |
130,00 |
|
35 |
Karczak |
Trzcianne |
18.02.1945 r. |
77,00 |
|
36 |
Szorce Krynice |
Trzcianne |
18.02.1945 r. |
1204,00 |
|
37 |
Stożnowo |
Jaświły |
19.02.1945 r. |
55,00 |
|
38 |
Mikicin |
Jaświły |
18.02.1945 r. |
580,00 |
|
39 |
Klewianka |
Goniądz |
10.02.1945 r. |
370,00 |
|
40 |
Kramkówka Mała |
Goniądz |
19.02.1945 r. |
67,50 |
|
41 |
Rogowo |
Choroszcz |
10, 14.04.1945r. |
184,00 |
|
42 |
Karpowicze |
Jaświły |
15.02.1945 r. |
164,00 |
|
43 |
Bliskowszczyzna |
Michałowo |
27.08.1945 r. |
60,50 |
Powiat Bielsk Podlaski (stan na 01.04.1946 r.):
|
L.p. |
Nazwa nieruchomości |
gmina |
Data przejęcia |
Obszar w ha |
|
1 |
Dobromil |
Bielsk |
19.01.1945 r. |
152,70 |
|
2 |
Knorydy Dolne i Średnie |
Bielsk |
19.01.1945 r. |
431,04 |
|
3 |
Knorydy Podleśne |
Bielsk |
28.10.1944 r. |
162,39 |
|
4 |
Podbiele |
Bielsk |
08.11.1944 r. |
225,12 |
|
5 |
Truski |
Boćki |
15.11.1944 r. |
149,68 |
|
6 |
Andryjanki |
Boćki |
23.10.1944 r. |
418,94 |
|
7 |
Bystre |
Boćki |
01.09.1944 r. |
766,00 |
|
8 |
Kalejczyce |
Boćki |
27.09.1944 r. |
325,00 |
|
9 |
Kąty |
Boćki |
26.09.1944 r. |
409,15 |
|
10 |
Starowieś |
Boćki |
07.12.1944 r. |
90,00 |
|
11 |
Brzeźnica |
Brańsk |
23.01.1945 r. |
94,39 |
|
12 |
Kalnica |
Brańsk |
07.10.1944 r. |
57,10 |
|
13 |
Mień |
Brańsk |
04.11.1944 r. |
103,05 |
|
14 |
Poletyły |
Brańsk |
17.11.1944 r. |
84,20 |
|
15 |
Rudka |
Brańsk |
01.11.1944 r. |
4967,77 |
|
16 |
Kułaki |
Ciechanowiec |
07.10.1944 r. |
323,07 |
|
17 |
Kostuszyn |
Ciechanowiec |
29.09.1944 r. |
180,00 |
|
18 |
Malec |
Ciechanowiec |
13.11.1944 r. |
210,00 |
|
19 |
Pobikry |
Ciechanowiec |
13.11.1944 r. |
1269,85 |
|
20 |
Stefanowo |
Ciechanowiec |
28.09.1944 r. |
118,00 |
|
21 |
Wiktorowo |
Ciechanowiec |
06.11.1944 r. |
406,93 |
|
22 |
Lisowo |
Drohiczyn |
02.10.1944 r. |
218,29 |
|
23 |
Ostrożany |
Drohiczyn |
05.10.1944 r. |
609,60 |
|
24 |
Osnówka |
Drohiczyn |
27.09.1944 r. |
246,40 |
|
25 |
Śledzianów |
Drohiczyn |
26.09.1944 r. |
91,12 |
|
26 |
Wierzchuca Nadbużna |
Drohiczyn |
26.09.1944 r. |
163,30 |
|
27 |
Wierzchuca Nagórna |
Drohiczyn |
03.10.1944 r. |
390,00 |
|
28 |
Dołubowo |
Grodzisk |
02.10.1944 r. |
560,30 |
|
29 |
Grodzisk |
Grodzisk |
26.09.1944 r. |
459,40 |
|
30 |
Siemiony |
Grodzisk |
03.10.1944 r. |
88,99 |
|
31 |
Targowisk |
Grodzisk |
03.10.1944 r. |
719,39 |
|
32 |
Gregorowce |
Kleszczele |
28.11.1944 r. |
221,70 |
|
33 |
Jodłówka |
Kleszczele |
27.11.1944 r. |
190,90 |
|
34 |
Wojnówka |
Kleszczele |
27.11.1944 r. |
163,20 |
|
35 |
Jancewicze |
Klukowicze |
07.10.1944 r. |
692,00 |
|
36 |
Klukowicze |
Klukowicze |
07.10.1944 r. |
233,40 |
|
37 |
Łowinicze |
Klukowicze |
07.10.1944 r. |
136,96 |
|
38 |
Telatycze |
Klukowicze |
07.10.1944 r. |
203,72 |
|
39 |
Tokary |
Klukowicze |
06.10.1944 r. |
69,16 |
|
40 |
Sutno |
Mielnik |
07.10.1944 r. |
87,75 |
|
41 |
Wygoda |
Mielnik |
06.10.1944 r. |
286,00 |
|
42 |
Klateczka |
Milejczyce |
07.10.1944 r. |
219,08 |
|
43 |
Nurzec |
Milejczyce |
06.11.1944 r. |
81,13 |
|
44 |
Podmokłe |
Milejczyce |
08.11.1944 r. |
72,00 |
|
45 |
Pokaniewo |
Milejczyce |
08.11.1944 r. |
198,84 |
|
46 |
Wałki |
Milejczyce |
02.11.1944 r. |
138,92 |
|
47 |
Zabłocie |
Milejczyce |
08.10.1944 r. |
1066,45 |
|
48 |
Hoźna |
Narew |
13.09.1944 r. |
81,50 |
|
49 |
Puchły |
Narew |
28.09.1944 r. |
190,15 |
|
50 |
Narewka |
Narewka |
30.10.1944 r. |
111,50 |
|
51 |
Dzięciołowo |
Orla |
19.09.1944 r. |
67,55 |
|
52 |
Altejn |
Siemiatycze |
05.10.1944 r. |
191,53 |
|
53 |
Baciki Średnie |
Siemiatycze |
05.10.1944 r. |
520,66 |
|
54 |
Czartajew |
Siemiatycze |
04.10.1944 r. |
245,28 |
|
55 |
Kamienny Dwór |
Wyszki |
17.12.1944 r. |
523,40 |
|
56 |
Pietkowo |
Wyszki |
10.11.1944 r. |
1385,60 |
|
57 |
Strabla |
Wyszki |
23.01.1945 r. |
1170,00 |
|
58 |
Łukawica |
Wyszki |
03.01.1945 r. |
58,50 |
|
59 |
Wólka Zalewska |
Wyszki |
08.11.1944 r. |
264,68 |
|
60 |
Zdrojki |
Wyszki |
17.12.1944 r. |
97,85 |
Powiat Sokółka (stan na 01.04.1946 r.):
|
L.p. |
Nazwa nieruchomości |
gmina |
Data przejęcia |
Obszar w ha |
|
1 |
Pisarzowce |
Babiki |
21.10.1944 r. |
99,40 |
|
2 |
Horczaki Górne |
Babiki |
06.09.1944 r. |
66,80 |
|
3 |
Horczaki dolne |
Babiki |
14.09.1944 r. |
108,10 |
|
4 |
Zubowszczyzna |
Babiki |
16.10.1944 r. |
101,00 |
|
5 |
Szyndziel |
Sokółka |
03.11.1944 r. |
102,00 |
|
6 |
Straż |
Sokółka |
06.10.1944 r. |
122,60 |
|
7 |
Ściebielec |
Sokółka |
12.10.1944 r. |
107,20 |
|
8 |
Lebiedzin |
Sokółka |
12.10.1944 r. |
90,00 |
|
9 |
Zosin |
Sidra |
25.03.1945 r. |
122,00 |
|
10 |
Jałówka |
Sidra |
26.01.1945 r. |
174,00 |
|
11 |
Wólka |
Sidra |
24.01.1945 r. |
126,00 |
|
12 |
Sidra |
Sidra |
05.03.1945 r. |
220,00 |
|
13 |
Potrubowszczyzna |
Sidra |
02.03.1945 r. |
162,90 |
|
14 |
Mościcha |
Sidra |
01.12.1944 r. |
280,00 |
|
15 |
Wandzin |
Sidra |
23.03.1945 r. |
96,00 |
|
16 |
Chojnowszczyzna |
Nowy Dwór |
24.10.1944 r. |
130,00 |
|
17 |
Bobra Wielka |
Nowy Dwór |
01.12.1944 r. |
518,00 |
|
18 |
Bobra Mała |
Nowy Dwór |
01.12.1944 r. |
106,00 |
|
19 |
Nowy Dwór |
Nowy Dwór |
25.10.1944 r. |
162,00 |
|
20 |
Mikielewszczyzna |
Nowy Dwór |
20.12.1944 r. |
208,00 |
|
21 |
Kudrawka |
Nowy Dwór |
27.12.1944 r. |
197,00 |
|
22 |
Żylicze |
Krynki |
11.11.1944 r. |
360,00 |
|
23 |
Górka |
Krynki |
05.10.1944 r. |
335,00 |
|
24 |
Krynki |
Krynki |
26.09.1944 r. |
400,00 |
|
25 |
Słojka |
Szudziałowo |
26.09.1944 r. |
100,00 |
|
26 |
Harasimowicze |
Dąbrowa |
27.09.1944 r. |
196,2 |
|
27 |
Milewszczyzna |
Korycin |
24.01.1945 r. |
72,30 |
|
28 |
Kniaziówka |
Zalesie |
18.01.1945 r. |
211,00 |
|
29 |
Ludomirowo |
Zalesie |
28.09.1944 r. |
81,00 |
|
30 |
Pawłowicze |
Zalesie |
26.10.1944 r. |
85,00 |
|
31 |
Sterpejki |
Zalesie |
26.10.1944 r. |
132,00 |
|
32 |
Tołoczki Wielkie |
Kuźnica |
15.01.1945 r. |
315,00 |
|
33 |
Czuprynowo |
Kuźnica |
15.01.1945 r. |
51,00 |
|
34 |
Łosośna III |
Kuźnica |
11.01.1945 r. |
40,00 |
|
35 |
Łosośna II |
Kuźnica |
09.01.1945 r. |
49,00 |
|
36 |
Łosośna I |
Kuźnica |
10.01.1945 r. |
63,00 |
|
37 |
Kuścinek |
Kuźnica |
12.01.1945 r. |
70,00 |
|
38 |
Szałciny |
Kuźnica |
14.01.1945 r. |
75,00 |
|
39 |
Tołoczki Małe |
Kuźnica |
17.01.1945 r. |
35,00 |
|
40 |
Kuścin |
Kuźnica |
13.01.1945 r. |
47,00 |
|
41 |
Chreptowce |
Kuźnica |
04.10.1944 r. |
100,00 |
|
42 |
Siderka |
Sidra |
27.10.1944 r. |
40,00 |
|
43 |
Buchwałowo |
Sokółka |
20.12.1944 r. |
49,20 |
|
44 |
Krzysztoforowo |
Zalesie |
27.10.1944 r. |
261,00 |
|
45 |
Makowlany |
Sidra |
01.12.1944 r. |
280,00 |
|
46 |
Świerzbutów |
Dąbrowa |
14.07.1945 r. |
72,00 |
Powiat Wysokie Mazowieckie (stan na 01.04.1946 r.):
|
L.p. |
Nazwa nieruchomości |
gmina |
Data przejęcia |
Obszar w ha |
|
1 |
Dąbrowa Bybytki |
Szepietowo |
25.09.1944 r. |
187,60 |
|
2 |
Miodusy Litwa |
Szepietowo |
26.10.1944 r. |
161,50 |
|
3 |
Stawiereje Podleśne |
Szepietowo |
18.09.1944 r. |
137,70 |
|
4 |
Trzeciny |
Szepietowo |
12.09.1944 r. |
442,50 |
|
5 |
Gierałty Stare I |
Szepietowo |
10.11.1944 r. |
62,70 |
|
6 |
Gierałty Stare II |
Szepietowo |
10.11.1944 r. |
64,70 |
|
7 |
Wojny Pogorzel I |
Szepietowo |
31.10.1944 r. |
100,60 |
|
8 |
Wojny Pogorzel II |
Szepietowo |
31.10.1944 r. |
53,70 |
|
9 |
Szepietowo Wawrzyńce |
Szepietowo |
06.10.1944 r. |
495,00 |
|
10 |
Szepietowo Podleśne |
Szepietowo |
15.09.1944 r. |
291,90 |
|
11 |
Mazury |
Sokoły |
19.09.1944 r. |
1067,90 |
|
12 |
Ruś Stara |
Sokoły |
06.10.1944 r. |
151,00 |
|
13 |
Wyliny Ruś |
Piekuty |
14.09.1944 r. |
1081,40 |
|
14 |
Chorążyce |
Piekuty |
14.09.1944 r. |
156,50 |
|
15 |
Stokowisko |
Piekuty |
11.10.1944 r. |
411,00 |
|
16 |
Kobylin Kuleszki |
Kobylin |
22.09.1944 r. |
178,50 |
|
17 |
Gródek |
Klukowo |
11.09.1944 r. |
134,50 |
|
18 |
Klukowo |
Klukowo |
12.09.1944 r. |
335,70 |
|
19 |
Kuczyn Wielki lit. E vel folwark Janki |
Klukowo |
12.09.1944 r. |
212,50 |
|
20 |
Nowodwory A (Adamowo) |
Klukowo |
15.09.1944 r. |
83,80 |
|
21 |
Lubowicz Wielki |
Klukowo |
12.09.1944 r. |
93,80 |
|
22 |
Wiktorzyn |
Klukowo |
12.09.1944 r. |
82,50 |
|
23 |
Nowodwory Dominikowo |
Klukowo |
21.11.1944 r. |
358,60 |
|
24 |
Żabiniec |
Klukowo |
14.09.1944 r. |
276,50 |
|
25 |
Wyszonki Wojciechy |
Klukowo |
14.09.1944 r. |
114,10 |
|
26 |
Wyszonki Klukówek |
Klukowo |
14.09.1944 r. |
383,20 |
|
27 |
Krzyżewo |
Kowalewszczyzna |
24.10.1944 r. |
313,00 |
|
28 |
Kurowo |
Kowalewszczyzna |
23.09.1944 r. |
212,00 |
|
29 |
Brzozowo Solniki |
Poświętne |
19.09.1944 r. |
180,00 |
|
30 |
Gabrysin |
Poświętne |
24.09.1944 r. |
501,60 |
|
31 |
Józefin |
Poświętne |
26.09.1944 r. |
382,30 |
|
32 |
Turek |
Poświętne |
26.09.1944 r. |
579,50 |
|
33 |
Wilkowo |
Poświętne |
18.09.1944 r. |
249,00 |
|
34 |
Janin |
Tykocin |
23.09.1944 r. |
138,70 |
|
35 |
Lipniki |
Tykocin |
08.10.1944 r. |
274,00 |
|
36 |
Dobki |
Tykocin |
08.10.1944 r. |
333,00 |
|
37 |
Siekierki |
Tykocin |
08.10.1944 r. |
124,20 |
|
38 |
Stelmachowo |
Tykocin |
06.10.1944 r. |
700,00 |
|
39 |
Jeżewo |
Tykocin |
29.09.1944 r. |
230,50 |
|
40 |
Zawrocie |
Wysokie Maz. |
30.09.1944 r. |
374,80 |
|
41 |
Tybory Kamianka |
Wysokie Maz. |
19.09.1944 r. |
236,00 |
|
42 |
Wandzin |
Wysokie Maz. |
28.11.1944 r. |
131,00 |
|
43 |
Michałki |
Wysokie Maz. |
28.11.1944 r. |
281,70 |
|
44 |
Czyżewo Kościelne |
Czyżew |
22.10.1944 r. |
180,20 |
|
45 |
Czyżewo Siedliska |
Czyżew |
22.10.1944 r. |
174,70 |
|
46 |
Czyżewo Sutki |
Czyżew |
12.10.1944 r. |
255,80 |
|
47 |
Krzeczkowo Gromadzyn |
Czyżew |
12.10.1944 r. |
176,40 |
|
48 |
Michałowo Wielkie |
Czyżew |
24.10.1944 r. |
118,70 |
|
49 |
Czyżewo Chrapki |
Czyżew |
30.12.1944 r. |
40,00 |
|
50 |
Ząbki Dzierżki Marcinowięta |
Poświętne |
27.10.1944 r. |
58,10 |
|
51 |
Wojny Krupy |
Klukowo |
20.11.1944 r. |
90,80 |
|
52 |
Krzeczkowo Wybranowo |
Czyżew |
30.12.1944 r. |
84,00 |
|
53 |
Dmochy Glinki |
Czyżew |
26.11.1944 r. |
95,40 |
Informacje dotyczące parcelowanych majątków ziemskich znajdują się w aktach następujących zespołów archiwalnych: Wojewódzki Urząd Ziemski w Białymstoku 1944-1947, Powiatowy Urząd Ziemski w Sokółce 1944-1947, Urząd Wojewódzki Białostocki 1944-1950, Starostwo Powiatowe Białostockie 1944-1950, Starostwo Powiatowe Bielsko-Podlaskie 1944-1950, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku 1950-1973, Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Urząd Powiatowy w Białymstoku 1950-1975, Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Urząd Powiatowy w Łapach 1954-1975, Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Urząd Powiatowy w Mońkach 1954-1975, Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Urząd Powiatowy w Sokółce 1950-1975.
Jarosław Maciejczuk