Wystawa - 50 lat Archiwum w Białymstoku

 50-lecie Archiwum -

Przedstawiamy najcenniejsze obiekty archiwalne przechowywane w zasobie
Archiwum Państwowego w Białymstoku. Wystawa w jest czynna od 28 lutego 2003 r.

Materiały z wystawy są dostępne także w postaci katalogu - szczegóły w sekcji "Wydawnictwa".

Aby obejrzeć pełnowymiarową wersję dokumentu w oddzielnym okienku, wystarczy kliknąć na miniaturze.
Są to duże pliki - użytkownicy modemów muszą niestety poczekać dłuższą chwilę na wczytanie.


Księgi grodzkie i ziemskie podlaskie 1640-1697, nr z. 270, sygn. 1

Sumariusz księgi sądowej ziemskiej drohickiej Sądu Ziemskiego Drohickiego. Tekst w księdze w językach: łacińskim, polskim. Księga zmikrofilmowana C. 3588

Sąd Gordzki Brański, mikrofilm C. 3589. Akta rewindykowane z ZSRR w 1963 r.

Zbiór dokumentów pergaminowych i papierowych 1720-1822, nr z. 1, sygn. 1.

Uniwersał Augusta II do szlachty ziemi drohickiej o terminie Sejmu w Warszawie (30 grudnia 1720 r.), Sejmiku Zwyczajnego w Drohiczynie (19 sierpnia 1720 r.) i Sejmiku Generalnego w Korczynie (15 września 1720 r.). dokument wystawiony 8 lipca 1720 r. w Warszawie. Na dokumencie podpis Augusta II.

Zbiór dokumentów pergaminowych i papierowych 1720-1822, nr z. 1, sygn. 2.

Uniwersał Michała Józefa Sapiehy, wojewody podlaskiego,
w którym wzywa szlachtę podlaską na popis generalny pod
Drohiczynem (11 sierpnia 1733 r.). Dokument wystawiony 30 lipca 1733 r.
Dokument papierowy.

 

Zbiór dokumentów pergaminowych i papierowych 1720-1822, nr z. 1, sygn. 6.

Świadectwo ukończenia Gimnazjum w Białymstoku przez Wojciecha Olędzkiego z Królestwa Polskiego. Świadectwo wystawione zostało w Białymstoku w dniu
30 czerwca 1822 r.

Kamera Wojny i Domen Departamentu Białostockiego Nowych Prus Wschodnich1795-1807 [1810], nr z. 2, sygn. 2203

Kammerei-Rechung der Stadt Bialystok [Rachunki miejskie] 1799-1800.
Pieczęć miasta Białegostoku

Kamera Wojny i Domen Departamentu Białostockiego Nowych Prus Wschodnich 1795-1807 [1810], nr z. 2, sygn. 3235

Lustracja starostwa kleszczelowskiego 1523-1570”. Księga oprawna, wym.21 x 34,5 cm; kart 38. Zawiera m.in. rejestr pomiary włócznej miasta i starostwa Kleszczele z 1560 r;

Rejestr jest kopią sporządzoną w 1783 r. w kancelarii miejskiej, w oparciu o rejestr znajdujący się w „Księdze praw i przywilejów miasta JKMci Kleszczel” i podpisany przez Pawła Szumowicza - prezydenta miasta i Jerzego Szumowicza - sądowego i aktowego przysięgłego pisarza. Dokładność sporządzenia kopii sprawdził Joachim Chorzewski.

Wcześniejszego wpisu rejestru do „Księgi praw...” dokonano na podstawie otrzymanego wypisu z oryginalnej księgi lustratorskiej Stanisława Dziewiałtowskiego, przechowywanej w XVIII w. w Archiwum Zamku Białostockiego. Rejestr wykonany w języku polskim.

Zbiór dokumentów pergaminowych i papierowych 1720-1822, nr z. 1, sygn. 3.

August III potwierdza prawa i wolności miasta Wasilkowa w powiecie grodzieńskim województwie trockim nadane przez Zygmunta Augusta 8 grudnia 1566 r. w Grodnie. Dokument wystawiony 26 maja 1750 r. w Warszawie. Dokument pergaminowy. Przy dokumencie pieczęć.

Akta miasta Białegostoku 1838-1944, nr z. 64, sygn. 138

Plan wojewódzkiego miasta Białegostoku. Jest to ogólny plan miasta z zaznaczonymi poziomicami, nazwami ulic z naniesioną zabudową murowaną i drewnianą, urzędową i prywatną, łąkami, pastwiskami ogrodami, nieużytkami, zaroślami, moczarami. Plan wykonał inżynier Stefan Chojnicki – mierniczy
przysięgły w 1937 r.

W maju 1919 r. na mocy rozporządzenia komisarza Generalnego Ziem Wschodnich obszar Białegostoku powiększono o pobliskie wioski i przedmieścia: Antoniuk, Białostoczek, Dojlidy, Dziesięciny, Horodniany, Marczuk, Ogrodniczki, Pieczurki, Skorupy, Starosielce (wieś), Słobodę, Wygodę, Wysoki Stoczek, Zacisze i Zwierzyniec. Powierzchnia miasta wzrosła z 2700 do 4400 hektarów. To rozporządzenie miało wzmocnić liczebność elektoratu polskiego w nadchodzących wyborach samorządowych (przedmieścia przeważnie zamieszkiwali Polacy).

Silva rerum rodu Krassowskich, herbu Ślepowron z ziemi drohickiej na Podlasiu, sporządzona przez Dominika Wawrzyńca Krassowskiego, attendenta kancelarii grodzkiej drohickiej z 1763 r., nr z. 754, sygn. 2.

Silva rerum rodu Krassowskich - księga zawiera wstęp, spis zawartości, regesty dokumentów majątkowych z XVI-XVIII w. Wytworzonych głównie przez kancelarie sądów grodzkich i ziemskich podlaskich, dotyczących majętności: Bujny – Kłopoty, Stanisławy, Waśki, Piotry, Zalesie w parafii drohickiej, Krassowice Stare, Jagiełki, Czerepy w parafii siemiatyckiej, Moczydły w parafii ostrożańskiej, informacje o obowiązujących miarach powierzchni, dane genealogiczne rodu Krassowskich.

Dokumenty z tek Jana Glinki 1734-1768, nr z. 476, sygn. 1.

Przywilej nadania praw miejskich Białemustokowi przez Augusta III w Warszawie 1 lutego 1749 r. (wypis z ksiąg grodzkich brańskich, kopia uwierzytelniona). Zarządzenie Jana Klemensa Branickiego dla władz miejskich białostockich w sprawie gromadzenia drzewa na reperację domów. Dokument wystawiony 10 lutego 1742 r., zagospodarowania nieużytków, dokument wystawiony 17 lipca 1746 r.

Przed II wojną światową ww. materiały stanowiły własność archiwum miejskiego w Białymstoku, skąd wypożyczył je Jan Glinka. Łącznie z całą spuścizną po J. Glince, tzw. Teki Glinki, znalazły się one w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Decyzją Ośrodka ww. materiały aktowe w 1976 r. trafiły do Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Białymstoku.

Akta miasta Białegostoku 1838-1944, nr z. 64, sygn. 91

Projekt kanalizacji goroda Belostoka oraz plan pt. „Proekt kanalizacji g. Belostoka”. Księga oprawna + wszyty plan, na którym zaznaczono sieć ulic wraz z ich nazwami, linie wysokościowe oraz sieć kanałów odwadniających. Plan w skali 1:4200, rozmiary: 120 cm 80,5 cm. Prace kanalizacyjne wraz z planem wykonała firma Windschild i Langellot z Bydgoszczy w 1913 r.

Akta miasta Białegostoku 1838-1944, nr z. 64, sygn. 137

Plan goroda Bielastoka – plan ogólny miasta na którym zaznaczono sieć ulic, stawy, parki, ogrody, ważniejsze budynki. Na planie przedstawiono stan faktyczny i projektowaną rozbudowę.

W APB znajduje się kopia zatwierdzona przez M. Szaniawskiego, mierniczego miejskiego. Nie jest ona datowana, ale została wydana przed 1914 r. w skali 1:4200, rozmiary 120 cm x 90,5 cm.

Na planie figuruje napis: „Etot plan po minovanii nadobnostii podlezit vezvrasceniju v Belostoskoe Goradskoe Upravlenie. Porucnik Osoveckoj Krepostnoj Artilerii Kucerovskij.

Urząd Gubernialny Suwalski do Spraw Włościańskich [1830] 1864-1914 [1920], nr z. 27, sygn. 372.

Plan dóbr Trukoniszki w guberni suwalskiej, w powiecie sejneńskim. Niniejszy plan został skopiowany z pierworysu pomiarowego sporządzonego przez geometrę Bartoszewicza, a sprawdzonego przez geometrów: Obuchowskiego w 1876 r. oraz Wizgrida z 1885 r.

Izba Skarbowa Łomżyńska[1868] 1869 – 1918 nr z. 16, sygn. 70.

Plan gruntów Płonka Matyski, guberni łomżyńskiej, powiatu mazowieckiego, gminy Sokoły. Plan wykonano w 1890 r. w skali 1:5000.

Akta Stanu Cywilnego Okręgu Bożniczego w Białymstoku 1835-1899,
nr z. 264, sygn. 22

Pod numerem 47 akt urodzenia Ludwika Zamenofa 15 (3 w starym stylu) grudnia 1859 r.
w Białymstoku (widoczny po otwarciu powiększonej fotografii).

Ludwik Zamenhof 1859-1917, lekarz okulista, twórca sztucznego międzynarodowego języka esperanto. Ród Zamenhofów wywodził się z Kurlandii, a protoplasta białostockiej linii nauczyciel Fajwel-Fabian, przez Grodno i Tykocin przybył Białegostoku w latach 50-tych XIX w. Tutaj 15 (3 st. stylu) grudnia 1859 r. urodził się Lejzer-Ludwik. Według kalendarza żydowskiego było to 19 kislew 5620 r. Jego rodzicami byli Mordko vel Mark Fajwelowicz Zamenhof i Liba Rochla Szolemowna Sofer, przez dotychczasowych biografów zwana Rozalią. Ludwik wzrastał w wielodzietnej rodzinie.Ludwik wykazywał zdolności lingwistyczne, już jako dziecko władał kilkoma językami. Jesienią 1872 r. po pozytywnie zdanym egzaminie przyjęto go na dwuletni kurs białostockiego gimnazjum realnego. Nie otrzymał promocji pierwszej klasie. Nauka mu nie szła i w końcu po niespełna dwóch miesiącach porzucił powtarzaną pierwszą klasę. Ludwik jesienią 1875 r. został przyjęty do filologicznego II Gimnazjum Rządowego w Warszawie. Tam opierając się na gruntownej znajomości wielu języków, głównie germano-romańskich Zamenhof opracował zupełnie nowy język, który w praktyce okazał się prosty i logiczny. W grudniu 1878 r. jeszcze jako gimnazjalista zaprezentował kolegom szkolnym projekt języka międzynarodowego. Zakończył też prace nad słowikiem i gramatyką. Rok potem po uzyskaniu matury, zgodnie z wolą ojca, Ludwik rozpoczął studia medyczne w Moskwie. Mieszkał tam w Kitajgorodzie, jednej z najbiedniejszych dzielnic miasta. W 1881 r. Zamenhof opuścił Moskwę powrócił do Warszawy. Tutaj cztery lata potem dokończył edukację medyczną na Uniwersytecie Warszawskim. Lekarską praktykę odbywał w Wejseje na Litwie, a specjalistyczną okulistyczną w 1886 r. w Warszawie oraz w Wiedniu. Na początku 1882 r. publikował na łamach rosyjskiego pisma „Razsviet”. W kolejnym roku pisywał do hebrajskiego tygodnika „Hacefira”.

Idea uniwersalnego języka zyskiwała coraz większą ilość zwolenników. W 1895 r. w Uppsali (Szwecja) rozpoczęto wydawanie pisma „Lingvo Internacia”, a klub esperantystów istniał tam już od czterech lat. Takie kluby powstały też w Petersburgu, Odessie i in. W 1896 r. Hiszpanie zwodowali statek nazwany „Esperanto”. W 1897 r. język ten miał swoich sympatyków we Francji i w Danii. W 1898 r. Louis de Beaufront założył Towarzystwo Propagandy Esperanta (Societo por La Propagando de Esperanto), a kolejne kluby założono w Brukseli i Sztokholmie. W 1901 r. francuskie wydawnictwo „Hachette” podpisało z Ludwikiem kontrakt i rozpoczęło wydawanie serii książek w języku esperanto. Pierwszy klub sztucznego języka założono wówczas też za oceanem, w Montrealu. Zainteresowanie „esperanto” zaczęli okazywać i wybitni ludzie epoki, np. Lew Tołstoj, zwolennik uniwersalnego chrystianizmu. W 1905 r. odbył się pierwszy światowy Kongres Esperanta w Boulogne-sur-Mer (Francja) z udziałem 688 esperantystów z 20 krajów, a premier Francji przyznał Zamenhofowi Order Legii Honorowej. Nie udało się jednak wówczas Ludwikowi powołać Światowej Ligi Esperanckiej (Tutmonda Ligo Esperantista). Natomiast ukazało się zredagowane przez niego „Fundamento de Esperanto”, czyli materiał bazowy języka, składający się z części gramatycznej, literackiej i słownika. Patronat nad kolejnymi kongresami esperantystów sprawowali królowie, a twórcę języka podejmowały głowy wielu państw europejskich. W 1906 r. w Lwowie rozpoczęto wydawanie pisma „Pola Esperantisto”. A dwa lata wcześniej Zamenhof wydał antologię tekstów literackich przetłumaczonych na esperanto pt. Fundamenta krestomatio...

Ludwik Zamenhof zmarł 14 kwietnia 1917 r. w Warszawie. Pochowano go na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej (dawna Gęsia).

Akta miasta Białegostoku 1838-1944, nr z. 64, sygn. 133.

Pierwszy samorząd miejski w wyzwolonej Polsce w Białymstoku wybrany w dniu 7 września 1919 r., ukonstytuował się 15 października 1919 r.

Ozdobne tableau z umieszczonymi pod zdjęciami nazwiskami osób, ilustrowane u dołu ciekawszymi obiektami architektonicznymi Białegostoku Fot. J. Rende, Białystok. Fotografia czarna – biała o wymiarze 38,5x 49 cm. naklejona na brązowym kartonie.

Wybory do Rady Miejskiej wyznaczyło Ministerstwo Spraw Wewnętrznych na 7 września 1919 r. Kampania wyborcza była słaba. Nie traktowano tego głosowania jak czerwcowych wyborów do Sejmu, które ludność polska uważała za symbol odbudowy własnej wolnej ojczyzny i masowo poszła do urn wyborczych (w okręgu białostockim głosowało 75%, a w Białymstoku 52% uprawionych).

Wybory do Rady Miejskiej odbyły się w wyznaczonym terminie. Żydzi wyrażając protest wobec przyłączenia polskich przedmieść do Białegostoku zbojkotowali wybory. Także ludność polska nie wykazał nimi większego zainteresowania. W głosowaniu wzięło udział tylko 12% uprawnionych. Mandat do Rady można było uzyskać uzyskując tylko kilkadziesiąt głosów. O mandaty rywalizowały trzy listy: nr 1. Parafia Ewangelicka, nr 2. Polski Komitet Wyborczy i nr 3. Polski Robotniczy Komitet Wyborczy. Na listę nr 1 padło tylko 50 głosów, wobec czego jej kandydaci nie uzyskali żadnego mandatu, na listę nr 2 padło 3213 głosów, wobec czego jej kandydaci zdobyli 35 mandatów, na listę nr 3 padło 730 głosów, które przełożyły się na 7 mandatów.

W skład 42 - osobowej Rady Miejskiej weszli m.in.: Antoni Gliński, Stanisław Homan, Stanisław Smoliński, Wincenty Hermanowski, Zygmunt Siemaszko, Stefan Sobolewski, Jan Knaup, Jan Jaroszewicz, inż. Mieczysław Malinowski, Władysław Kolendo, Jadwiga Klimkiewiczowa, Michał Motoszko, Konstanty Kosiński, Feliks Janowicz, Bolesław Niedźwiecki, Bolesław Łabanowski, Ignacy Kuligowski, Jan Bamiński, Wilhelm Laprecht, inż. Bolesław Rybołowicz, dr Bogusław Ostromęcki, Władysław Teul, Stefan Starzyński, Jan Jałyński, Antoni Minkiewicz, Zygmunt Maciejewski, Franciszek Gil-Gilewski, Stanisław Parfjanowicz, Franciszek Godyński, A. Roleder, Józef Puchalski, Stefan Kucharski, Jan Wsilewski, Józef Citkowski, Julia Champińska, Kazimierz Sasinowski. 15 października prezesem Rady Miejskiej wybrano Feliksa Filipowicza, a prezydentem Bolesława Szymańskiego. Jego zastępcą został W. Łuszczewski.

Wśród nowo wybranych radnych było czterech majstrów, po trzech nauczycieli, aptekarzy, księgowych, właścicieli domów, rolników, murarzy i kupców, a po dwóch inżynierów, lekarzy i włókniarzy oraz: adwokat, inspektor szkolny, zastępca komisarza powiatowego, geometra, ksiądz, cukiernik, technik, nadkonduktor i właściciel księgarni.

Zarząd ukonstytuował się 15 października 1919 r. W trakcie pierwszego posiedzenia Rada Miejska nadała honorowe obywatelstwo miasta Białegostoku Naczelnikowi Państwa Józefowi Piłsudskiemu.

Akta gospodarcze majątku Stelmachowo w powiecie wysokomazowieckim, województwie białostockim, należącego do Aleksandra Kaliksta hr. Roztworowskiego i jego spadkobierców 1919-1939, nr z. 21, sygn. 9.

List pochwalny przyznany panu Szczęsnemu Stępczyńskiemu z majątku Stelmachowo przez Ministra Rolnictwa na podstawie Orzeczenia Komisji Sędziów dnia 17 września 1928 r. na Wojewódzkiej Wystawie Rolniczo-Przemysłowej w Białymstoku za krowę „Sielanka” rasy czerwonej polskiej.

Rozmiar dokumentu 44 cm szerokości x 61 cm długości

Dobra Stelmachowskie posiadały dwa folwarki: Stelmachowo i Zacisze,. Zostały one poważnie zdewastowane w czasie I wojny światowej. Według wykazu hipotecznego obejmowały one 2317 morgów. Właścicielem dóbr był Aleksander Kalikst hr. Roztworowski 1858 - 1929 r.). Po nim majątek odziedziczyli: Jan Stefan (brat) oraz Janina Wolicka – Kozłowska i Jadwiga Wolicka Chmielewska (spadkobierczynie po zmarłej siostrze Anieli z Roztworowskich Wolickiej).

W 1919 r. folwark Zacisze o powierzchni 248 morgów nabył Szczęsny Władysław Stępczyński, a w 1920 r. Aleksander Kalikst hr. Roztworowski wydzierżawił na 12 lat cały majątek stelmachowski Szczęsnemu W. Stępczyńskiemu.

W latach 1919 – 1923 powierzchnia uległa zmniejszeniu o około 600 morgów gruntów, które zostały zakupione przez mieszkańców wsi Łopuchowo, Radule, Jeżewo.

Z upoważnienia właściciela majątku 40 morgów ziemi z dóbr Stelmachowo przekazano na cele społeczne z myślą o szkole rolniczej bądź stacji doświadczalnej.

Pod koniec lat trzydziestych majątek był mocno zadłużony, a spadkobiercy nie chcąc płacić wysokiego podatku spadkowego, jeszcze w 1939 r. nie objęli go w posiadanie.

Kamera Wojny i domen Departamentu Białostockiego Nowych Prus Wschodnich 1795-1807 [1810], nr z. 2, sygn. 787

Plan Grodna.

Towarzystwo Kredytowe Miejskie Białostockie, nr z. 337, sygn. 154

Hotel „Ritz” w Białymstoku (najbardziej reprezentacyjny hotel w mieście do końca swego istnienia). Wybudowany w 1913 r. przez Towarzystwo Akcyjne „Ritz” z pomocą finansową Petersbursko – Tulskiego Banku Ziemskiego. Położony na rogu ulic Niemieckiej i Instytuckiej pod nr 680a (obecnie Kilińskiego i Pałacowej). Wysadzony w powietrze w 1944 r. Rysunek fasady hotelu Ritz” w Białymstoku z 1913 r. wykonał architekt Towarzystwa Kredytowego Miejskiego Białostockiego – inż. technolog Kałmow.

Karton (2 części sklejone), wymiary: 101 x 32,9 cm.

Rząd Gubernialny Łomżyński [1847-1866], 1867-1918,
nr z. 6, sygn. 5

Świadectwa o zdaniu egzaminu z języka rosyjskiego przez kandydatów na rabinów guberni łomżyńskiej.

Starszy Notariusz Sądu Okręgowego w Grodnie 1883-1914, nr z. 280, sygn. 90. Testament Karola Augusta Moesa, syna Chrystiana, właścicieli fabryki sukna w Choroszczy 1887 r.

Na akta zespołu – obejmującego obszar powiatów białostockiego, bielskiego i sokólskiego guberni grodzieńskiej - składają się sprawy dotyczące zatwierdzenia przez Starszego Notariusza umów notarialnych dotyczących w olbrzymiej większości kupna-sprzedaży, zastawu, darowizny, podziału majątku za życia właściciela i podziału przez spadkobierców po śmierci właściciela. Przedmiotem tych umów są wyłącznie nieruchomości.

Materiały Michała Motoszki 1903-1980, nr z. 885, sygn. 15

Księga pamiątkowa Szkoły Powszechnej im. E. Plater w Białymstoku opracowana z okazji X- lecia Niepodległości Państwa Polskiego przez Samorząd Szkoły – fotografia Józefa Piłsudskiego.

Akta miasta Białegostoku 1838-1944, nr z. 64, sygn. 133

Herb miasta Białegostoku z 1919 r.

Materiały Marii Kolendo 1912-1980, nr z. 750, sygn. 72

Życiorys ks. Dr Stanisława Hałki. Przemówienie sejmowe ks. Hałki jako posła w Sejmie RP w dniu 22 lipca 1919 r. Poseł interpelował o ujednolicenie administracji i zniesienie przepustek wyjazdowych do byłego Królestwa Polskiego obowiązujących w powiatach białostockim, bielskim i sokólskim.

Zbiór afiszów i druków ulotnych 1944-1950, nr z 376, sygn. 262

Manifest do polskiego ludu robotniczego miast i wsi. Towarzysze! Robotnicy! Włościanie! Manifest z 29 lipca 1920 r.

29 lipca 1920 w dniu zajęcia Białegostoku przez wojska sowieckie do Wilna przyjechali Julian Marchlewski i Feliks Dzierżyński. Tam zakończyli pracę nad manifestem Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski. Przez sieć Czerzwyczajki poinformowali Lenina o zredagowaniu manifestu. J. Marchlewski dotarł do Białegostoku nocą z 1 na 2 sierpnia. następnego dnia przybyli F. Dzierżyński i Feliks Kon, a Edward Próchniak dopiero 5 sierpnia. Nowi dygnitarze zajęli Pałac Branickich. Na swoją działalność otrzymali z Moskwy ponad 2 miliardy rubli.

Zorganizowano Trybunały Rewolucyjne, składające się z trzech osób. Wyroki przez nie wydawane były ostateczne i nie podlegały kasacie. Fabryki zostały znacjonalizowane. Ich właściciele mieli być przeniesieni do innych miejsc pracy. Majątki ziemskie towarzysze na czele z Marchlewskim planowali skonfiskować. Właściciele mieli być natychmiast odesłani do najbliższych „rewkomów”. Należy przypuszczać, iż zostaliby zlikwidowani.

14 sierpnia głównodowodzący Armią Czerwoną Siergiej Kamieniew wydał rozkaz o formowaniu Polskiej Armii Czerwonej. Miała to być formacja ochotnicza. 15 sierpnia dowódca frontu zachodniego Michaił Tuchaczewski i Józef Unszlicht podpisali rozkaz o formowaniu Pierwszej Polskiej Armii Ochotniczej. Na jej dowódcę mianowano Romana Łągwę (działacza Polskiej Partii Socjalistycznej „Lewica”). Szefem jego sztabu został niejaki Gruszecki. Intensywną rekrutację do tej formacji przeprowadzano wśród żołnierzy polskich znajdujących się w obozach jenieckich. Jeden z takich obozów znajdował się w Bielsku Podlaskim. Feliks Kon prowadził agitację wśród polskich jeńców wojennych w Białymstoku. Formowanie armii przebiegało bardzo niemrawo.

Akta miasta Białegostoku 1838-1944, nr z. 64, sygn. 139

Plan der Stadt Bialystok. Plan miasta z zaznaczonymi granicami gettem i spaloną częścią miasta, sieć ulic i placów, ważniejsze obiekty, siedziby niemieckich władz okupacyjnych, budynki użyteczności publicznej, kościoły. Na planie widnieją niemieckie nazwy ulic i ich polskie odpowiedniki. Plan został wydany przez Miejski Urząd Pomiarowy w Białymstoku w 1942 r.

Wydrukowany na papierze w skali 1:10000, o wymiarach 89,5 cm x 71cm.

Zbiór afiszów i druków ulotnych [1920] 1944-1950, nr z. 376, sygn. 3

Oświadczenie Komisariatu Ludowego spraw Zagranicznych ZSRR o stosunku Związku Radzieckiego do Polski. Dokument z lipca 1944 r.

Zbiór afiszów i druków ulotnych [1920] 1944-1950, nr z. 376, sygn. 3

Postanowienie Rady wojennej 2 – go Białoruskiego Frontu nr 65 o obowiązku zdania przez osoby cywilne broni palnej, białej i materiłów wybuchowych władzom wojskowym Armii Czerownej. Podspiali N. Subotin – generał major, G. Zacharow – generał Armii.

Zbiór afiszów i druków ulotnych [1920] 1944-1950, nr z. 376, sygn. 4

Rozkaz nr 16 II białoruskiego Frontu i o przejęciu od ludności wyzwolonych miejscowości wszelkich rozgłośni i głośników radiowych na przechowanie do końca wojny, podpisali: N. Subotion – generał dywizji i G. Zacharow generał armii. Rozkaz z 13 sierpania 1944 r.

Wojewódzki Urząd Informacji i Propagandy w Białymstoku 1944-1947, nr z. 85, sygn. 7

Projekt dekoracji sceny w Teatrze Miejskim na konferencję PPR i PPS w dniu 16 kwietnia 1946 r.

Komitet Wojewódzki Polskiej Partii Robotniczej w Białymstoku 1944-1948, nr z. 1056, sygn. 131

Plakat wyborczy Stefana Dybowskiego przygotowany na wybory do Sejmu Ustawodawczego

5 stycznia 1947 – Okręgowa Komisja Wyborcza na Okręg nr 19 w Białymstoku podała do wiadomości wyborców następujące listy kandydatów na posłów do Sejmu Ustawodawczego: Lista okręgowa nr 1 Polskie Stronnictwo Ludowe „Nowe Wyzwolenie” – Wincenty Krysztofik, Adam Lewonowski, Stanisław Magnuszewski, lista okręgowa nr 2 Stronnictwo Pracy – Kazimierz Surowiński, Zygmunt Rawski, Edward Szelachowski, Teofil Sanicki, Maria Pardo, lista okręgowa nr 3 Blok Stronnictw Demokratycznych i Związków Zawodowych – Jerzy Sztachelski, Witold Wenclik, Andrzej Krzewniak, Jan Aleksander Król, Mieczysław Bodalski, Franciszek Formas, Władysław Kościołowski, Wacław Białkowski, Julian Kubiak, Bolesław Bauer, Franciszek Zachowicz, Feliks Mancewicz, Józef Januszkiewicz, Władysław Sawicki, Józef Grodzki, lista okręgowa nr 4 – Stanisław Koter, Feliks Szymański, Stanisłąw Bodzenta, Anastazy oś, Makarewicz Jóżef, Leon Karwowski, Adela Surawska, Mieczysław Kuźnicki, Józef Rogiński. 

Urząd Wojewódzki w Białymstoku 1974-1998, Wojewódzki Komitet Obrony, nr z. 933, sygn. I/21.

Protokół z dnia 14 grudnia 1981 r., z pierwszego posiedzenia WKO po wprowadzeniu stanu wojennego.

Wojewódzki Komitet Obrony (organ terenowy Komitetu Obrony Kraju) był naczelną władzą w województwie w okresie stanu wojennego. Zarówno Komitet Obrony Kraju, jak i Wojewódzki Komitet Obrony zostały utworzone na mocy ustawy o powszechnym obowiązku obrony PRL z 21 listopada 1967 r. Zapisane w ustawie zadania KOK sprowadzały się do ogólnych sformułowań takich, jak: ustalanie generalnych założeń, kierowanie całokształtem spraw, rozpatrywanie zagadnień, koordynacja działań dotyczących obronności kraju. Na podstawie uchwały KOK z 7 grudnia 1981 WKO poszerzyło swoją działalność o zadania takie jak: zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz dyscypliny społecznej, utrzymanie ciągłości funkcjonowania zakładów pracy, transportu i łączności oraz służb komunalnych, utrzymanie ciągłości zaopatrzenia, sprawne działania służby zdrowia, zapewnienie sprawnego funkcjonowania środków masowego przekazu i zapobieganie wykorzystania ich do wrogich celów, realizowanie doraźnych potrzeb wynikających z rozwoju kryzysowej sytuacji w województwie i mieście Białystok, realizacja aktów prawnych i zadań związanych ze stanem wojennym. Skład WKO: Stefan Zawodziński – I sekretarz KW PZPR, Kazimierz Dunaj – wojewoda białostocki – przewodniczący WKO, płk Leon Siemiończyk - Komisarz Wojskowy na miasto Białystok, wiceprzewodniczący WKO, płk Sylwester Rogalewski – komendant KW MO – wiceprzewodniczący WKO, Leopold Rybakiewicz – wicewojewoda , członek WKO, Zenon Świtaj – wicewojewoda, Julian Ślarzyński – wicewojewoda, płk. Józef Kulikowski, Witold Stodułko – Dyrektor Sekretariatu WKO.


(wystawy)