Zasób Archiwum składa się z ponad 2076 zespołów akt
i zbiorów liczących ponad 241282 jednostek archiwalnych,
co stanowi 2742 metry bieżące akt...

ul. Rynek Kościuszki 4
15-426 Białystok, tel. +48 85 743 56 03
e-mail: sekretariat_ap@bialystok.ap.gov.pl

80 lat „konstytucji notariatu polskiego” - wystawa multimedialna

Białostockie władze administracyjne w latach 1919 - 2013   - wystawa i katalog

Powstanie w getcie białostockim - wystawa multimedialna

Zostań rodzinnym archiwistą! - akcja antenowa radiowej Jedynki i Archiwów Państwowych

Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej

Wystawa Białostockie władze administracyjne w latach 1919 – 2013

Archiwum Państwowe w Białymstoku serdecznie zaprasza na wystawę pt. Białostockie władze administracyjne w latach 1919 – 2013, która otwarta zostanie 23 czerwca 2013 r. o godzinie w siedzibie Archiwum Państwowego w Białymstoku przy Rynku Kościuszki 4. Na wystawie pokazane zostaną różnorodne dokumenty przedstawiające działalność białostockiego samorządu w latach 1919 – 1939, następnie podporządkowanie
samorządu władzom państwowym w latach 1944 – 1990. Sporą część wystawy poświęciliśmy odrodzonemu samorządowi Białegostoku w latach 1990 – 2013.

Został też wydrukowany Katalog wystawy, który będziemy promowany w trakcie otwarcia wystawy. W Katalogu zawarliśmy życiorysy prezydentów Białegostoku oraz składy osobowe Rad Miejskich (1919 – 1939 i 1990 – 2013) i Miejskich Rad Narodowych (1944 – 1990). W Katalogu, który ma charakter popularyzatorski nie ocenialiśmy dokonań poszczególnych władz, nie ma też aparatu naukowego. Katalog będzie dostępny w siedzibie APB przy Rynku Kościuszki 4 oraz na stronie internetowej Archiwum i Urzędu Miejskiego w Białymstoku.

Informacja dotycząca przyjmowania wpłat z tytułu wykonywanych usług

Archiwum Państwowe w Białymstoku uprzejmie informuje, iż od 1 marca 2013 r. zaprzestaje
przyjmowania wpłat gotówkowych z tytułu wykonywanych usług archiwalnych.

Płatność za usługi świadczone przez Archiwum prosimy wnosić wyłącznie na rachunek bankowy Archiwum:

NBP O/O Białystok 14 1010 1049 0012 7022 3100 0000

Dla przelewów z zagranicy:

SWIFT CODE: NBPLPLPW
IBAN: PL 14 1010 1049 0012 7022 3100 0000

Za utrudnienia serdecznie przepraszamy.

Marek Kietliński

Obchody 150 rocznicy wybuchu powstania styczniowego w dniach 22 i 25 stycznia 2013 r.

Zapraszamy na konferencję i wystawy związane ze
150 rocznicą powstania styczniowego. Wystawy będą eksponowane w Archiwum Państwowym i Muzeum Wojska w Białymstoku. Konferencja Gloria Victis odbędzie się na Wydziale Historyczno - Socjologicznym Uniwersytetu w Białymstoku.

Konferencja prasowa Pana Tadeusza Truskolaskiego - publikacja "Białostockie ulice i ich patroni"

28 czerwca 2012 r. w siedzibie Archiwum Państwowego w Białymstoku przy Rynku Kościuszki 4 odbyła się konferencja prasowa Pana Tadeusza Truskolaskiego – prezydenta Białegostoku.

Konferencja prasowa. Siedzą od lewej Urszula Mirończuk - rzecznik prasowy prezydenta, Marek Kietliński - dyrektor APB,
Tadeusz Truskolaski - prezydent Białegostoku, Jarosław Maciejczuk i Tomasz Fiedorowicz - pracownicy APB.

Tematem konferencji było wydanie drukiem przez APB publikacji Białostockie ulice i ich patroni. Autorami publikacji są: Tomasz Fiedorowicz, Marek Kietliński i Jarosław Maciejczuk – pracownicy APB. Pokusili się oni o opisanie łącznie 1023 miejsc, które mają nazwy. Są to ulice, aleje, skwery, ronda, place czy bulwary. W publikacji przy każdej nazwie podali, kiedy nadano im nazwę (jeśli można było dotrzeć do takiego dokumentu), jakie ewentualnie nazwy nosiły wcześniej, określili położenie oraz - przy okazji patronów - podali krótkie życiorysy. Pan prezydent Tadeusz Truskolaski mówił o przydatności publikacji oraz o potrzebie zmiany niektórych patronów ulic. Podkreślił też, iż publikacja została sfinansowana przez Urząd Miejski w Białymstoku i jest cenną inicjatywą wydawniczą.

Otwarcie wystawy "Dzieje herbu Białegostoku"

Pokazujemy oryginalną pieczęć Gryfa Branickich. Z wystawy można się dowiedzieć, jaki był wizerunek herbu Białegostoku w drugiej połowie XIX wieku, jaki herb obowiązywał w latach 1919 – 1939. Prezentujemy też okolicznościową monetę z 1966 r. z herbem Białegostoku, czy też herb Białegostoku umieszczony na fotelu papieskim w czasie wizyty Jana Pawła II w Białymstoku w dniu 5 czerwca 1991 r.

Do wystawy przygotowany został Katalog, w którym szczegółowo opisane zostały dzieje herbu Białegostoku. Katalog będzie dostępny w trakcie otwarcia wystawy. Jego wersję elektroniczną można przeczytać na stronie internetowej Archiwum Państwowego w Białymstoku i na stronie Podlaskiej Biblioteki Cyfrowej.

Wystawa i Katalog wystawy zostały sfinansowane przez Prezydenta Miasta Białegostoku.

Wystawa poświęcona Konstytucji 3 Maja 1791 r.

W tym samym czasie przetłumaczono Konstytucję na język litewski. Konstytucja obowiązywała przez 14 miesięcy, w tym czasie Sejm Czteroletni uchwalił szereg ustaw szczegółowych. Sejm grodzieński uchylił wszystkie ustanowione na Sejmie Czteroletnim akty prawne. (...)

Inwentarz Zespołu akt Starszego Notariusza Sądu Okręgowego w Grodnie

znaczeniu do badań nad historią regionu na przełomie XIX i XX w. Do publikacji został dołączony także Indeks geograficzny. Promocja publikacji odbędzie się 17.05.2012 r. w budynku Archiwum Państwowego w Białymstoku przy Rynku Kościuszki 4. o godzinie 14. Wszystkich zainteresowanych serdecznie zapraszamy.

Białostockie ślady stanu wojennego - wystawa

Na wystawie Białostockie ślady stanu wojennego zaprezentowaliśmy 15 miejsc w Białymstoku związanych ze
stanem wojennym. Wystawę adresujemy do mieszkańców Białegostoku, z których wielu pamięta tamte grudniowe wydarzenia.

Kartki z kalendarza historycznego województwa podlaskiego

w Internecie, a także udostępniane wszystkim zainteresowanym instytucjom, organizacjom, stowarzyszeniom
i pasjonatom historii.

Pomnik Bohaterów Ziemi Białostockiej

zbliżającej się trzydziestej rocznicy powstania Polski Ludowej. Pomnikiem postanowiono uczcić pamięć żołnierzy września 1939 r. żołnierzy walczących na frontach II wojny światowej, a w szczególności tych, którzy walczyli w szeregach Armii Czerwonej i bronili Moskwy, Leningradu i Stalingradu. Jak podkreślono w uzasadnieniu, społeczeństwo Białostocczyzny poniosło wielkie straty w okresie okupacji niemieckiej. (...)

Regionalne Kalendarium Archiwalne

Od września 2010 r. na stronie internetowej Archiwum Państwowego w Białymstoku  w ramach Regionalnego Kalendarium Archiwalnego publikowane są krótkie teksty przedstawiające dzieje Białostocczyzny poprzez pryzmat dokumentów przechowywanych w Archiwum. Do tekstów dołączone są informacje na podstawie jakich dokumentów archiwalnych tekst został opracowany. Zamieszczamy kopie cyfrowe dokumentów przechowywanych w Archiwum. Stojąc na straży skarbów, jakimi są nasze zbiory musimy jednak dbać o popularyzowanie wiedzy o nich
i o ich jak najszersze udostępnianie. Informacje zawarte w Kalendarium pragniemy skierować do wszystkich zainteresowanych historią regionalną. Bardzo nam zależy, aby sięgali do nich uczniowie białostockich szkół i studenci uczelni wyższych.

Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do zapoznania się z Regionalnym Kalendarium Archiwalnym. Jesteśmy otwarci na współpracę ze wszystkimi, którzy zechcą przysłać swoje uwagi, ale także i uzupełnienia, czy też ciekawe teksty traktujące o dziejach naszego regionu. Do rozpraszania mroku dziejów wkład każdego z nas jest cenny
i niezastąpiony.

Marek Kietliński

[kalendarium >>]

Płatnicy miasta Białegostoku w latach 1914 - 1915

W zespole akt: Inspekcja Podatkowa Miasta Białegostoku i Powiatu Białostockiego z lat 1901-1916,
nr zesp. 735, przechowywanym w Archiwum Państwowym w Białymstoku, znajdują się dwie księgi płatników państwowego podatku mieszkaniowego w 1915 r., dotyczące I i II rejonu miasta Białegostoku.

Podatek mieszkaniowy (kwartirnyj nałog) wprowadzony został w Cesarstwie Rosyjskim w 1894 r., na podstawie ustawy z 14 maja 1893 r. (st. st.). Pełnił on rolę podatku dochodowego od osób fizycznych. Płacili go właściciele, najemcy i korzystający z mieszkań za darmo; mieszkańcy miast i innych osiedli, których spis załączony był do wymienionej ustawy. Od opłaty podatku mieszkaniowego zwolnieni byli m. in. duchowni wyznań chrześcijańskich oraz osoby posiadające status dyplomatyczny.

Białystok włączony został do miejscowości IV klasy, która obejmowała ogromną większość miast powiatowych. Mieszkania podlegające opodatkowaniu podzielono tam na 29 kategorii. Najniższy podatek – 2 ruble rocznie – płacili użytkownicy mieszkań o wartości od 120 do 144 rubli; natomiast osoby zamieszkałe w pomieszczeniach o wartości niższej od 120 rubli były zwolnione od opłaty. Miasto podzielono na 3 rejony podatkowe. Nie zachowała się ewidencja płatników zamieszkałych w 3 rejonie.

W momencie rozpoczęcia I Wojny Światowej w Białymstoku znajdowało się 217 ulic, zaułków i placów. W dwóch rejonach podatkowych, z których zachowała się ewidencja płatników podatku mieszkaniowego, było 150 ulic, zaułków i placów. W dwóch wymienionych księgach znajduje się ogółem 6318 wpisów dotyczących 6356 płatników. Osoby te, łącznie z członkami swych rodzin, stanowiły znaczną większość ówczesnych mieszkańców Białegostoku.

Indeks sporządzili Jerzy Szumski i Tomasz Fiedorowicz.

[wydawnictwa >>]

Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski - wystawa multimedialna

30 VII 1920 r. Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski ogłosił w Białymstoku Manifest do polskiego ludu roboczego miast i wsi, który m.in. zapowiadał utworzenie Polskiej Republiki Rad, nacjonalizację ziemi, oddzielenie Kościoła od państwa oraz wzywał masy robotnicze do przepędzenia kapitalistów i obszarników, zajmowania fabryk i ziemi oraz tworzenia komitetów rewolucyjnych jako organów nowej władzy.

TKRP tworzyli: Julian Marchlewski – przewodniczący, Edward Próchniak – sekretarz, Feliks Dzierżyński - nieformalny przewodniczący, Feliks Kon - oświata., Józef Unszlicht - sprawy partyjne, Bernard Zaks – przemysł, Stanisław Bobiński – rolnictwo, Tadeusz Rydwański - propaganda i agitacja.

Nie udało się też sformować Polskiej Armii Czerwonej. W szeregi Białostockiego Pułku Strzelców zgłosiło się tylko 70 ochotników. Dzierżyński przerażony tak miernymi wynikami rekrutacji zwrócił się do Lwa Trockiego o przysłanie do Białegostoku specjalnego batalionu „Czeki”. Na szczęście oddział ten nie zdążył dotrzeć do miasta.

Gdy wojska polskie zbliżały się do Białegostoku, członkowie TKRP w popłochu uciekli samochodami na wschód. Niektórzy z nich stali się później ofiarami czystek przeprowadzonych przez Józefa Stalina.

Na wystawie internetowej prezentujemy ponad 200 dokumentów obrazujących tamte wydarzenia. Znajdują się one w zespołach archiwalnych Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, na mikrofilmach zespołu Polskiego Komitetu Rewolucyjnego Polskiego. Archiwalia uzupełnił tekst zaczerpnięty z publikacji Białystok Ilustrowany, zeszyt pamiątkowy zredagowany przez Antoniego Lubkiewicza w 1921 r.

W dniu 18 VI 2010 r. została otwarta wystawa pt. Jan Glinka - pierwszy historyk Białegostoku

Jan Glinka (1890 - 1963) był jednym z najwybitniejszych badaczy dziejów miasta i regionu białostockiego. W ciągu ponad trzydziestoletniej pracy badawczej pozostawił po sobie ponad 500 tek z różnorodnym materiałem źródłowym, pośród którego można odnaleźć, m.in. odpisy z dokumentów zniszczonych podczas ostatniej wojny, unikalne zdjęcia, materiały ikonograficzne oraz relacje ustne. (...)

Zapraszamy do obejrzenia relacji i wystawy >>

Ukazała się publikacja pt. W drodze do demokracji. Białostocczyzna w latach 1988 – 1990.

Publikacja prezentuje wydarzenia rozgrywające się na Białostocczyźnie w latach 1988-1990. Rozpoczynają
się one w chwili kolejnego protestu społecznego, którego elementem był strajk w „Fabryce Przyrządów
i Uchwytów” w Białymstoku, w sierpniu 1988 r., momentem końcowym zaś były pierwsze powszechne
i wolne wybory prezydenckie w listopadzie i grudniu 1990 r., które wygrał Lech Wałęsa. (...)

Wybory, które zmieniły historię

4 czerwca 2009 mija 20. rocznica tzw. wyborów kontraktowych do Sejmu i Senatu. Wybory te zmieniły najnowszą historię Polski. W związku z kolejną, 20. rocznicą wyborów kontraktowych Archiwum Państwowe w Białymstoku zaprasza na wystawę multimedialną. W Archiwum Państwowym w Białymstoku zachowały się dokumenty obrazujące tamte wydarzenia. Zgrupowane są w zespołach Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Białymstoku, Komitetu Miejskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Białymstoku oraz Wojewódzkiego Komitetu Obrony w Białymstoku. Brakuje natomiast dokumentów wytworzonych przez Komitet Obywatelski Ziemi Białostockiej, czy też podziemną „Solidarność". Na wystawie internetowej prezentujemy ponad 200 dokumentów z wymienionych powyżej zespołów archiwalnych obrazujących wydarzenia roku 1989 r.

Wystawa poświęcona 260. rocznicy ponowienia praw miejskich Białegostoku

30 stycznia 2009 r. w gmachu Archiwum Państwowego w Białymstoku przy Rynku Kościuszki 4 otwarta została wystawa poświęcona 260. rocznicy ponowienia praw miejskich Białegostoku. Wystawa poprzez pryzmat dokumentów ukazuje dzieje miasta Białegostoku. Obejmuje swym zasięgiem czasy przed nadaniem miastu praw magdeburskich w 1749 r. oraz późniejsze do momentu przekazania obwodu białostockiego w ręce cara
Aleksandra I. Obiekty eksponowane na wystawie zostały umieszczone na banerach, które można oglądać przed budynkiem Archiwum Państwowego w Białymstoku.

Wystawa została współorganizowana i dofinansowana przez Prezydenta Miasta Białegostoku, który objął też honorowy patronat nad wystawą.

Zaginieni 1939 – 1945. Postępowania o uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu, tom – powiat łomżyński.

Archiwum Państwowe w Białymstoku i Towarzystwo Opieki nad Majdankiem wydały drukiem publikację
pt. Zaginieni 1939 – 1945. Postępowania o uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu, tom – powiat łomżyński autorstwa Leszka Koconia – pracownika Archiwum Państwowego w Białymstoku Oddział w Łomży. Prezentowana praca powstała w oparciu głównie o dokumenty dot. zgonów w aktach sądów: Grodzkiego
i Powiatowego w Łomży.

Zmiany na Rynku Kościuszki

Od 10 listopada 2008 r. przed budynkiem Archiwum Państwowego w Białymstoku zaprezentowane zostało na banerach ponad 50 powiększonych fotografii przedstawiających fragment Rynku Kościuszki. Fotografie pochodzą ze zbiorów Muzeum Historycznego w Białymstoku i Archiwum Państwowego w Białymstoku. Wystawa „Jak się zmieniał Rynek Kościuszki” nie pokazuje zmian na całym Rynku. Została ograniczona do fragmentu znajdującego się w obrębie ulic Sienkiewicza i Kilińskiego. To w tej części w ostatnim czasie zaszły znaczne zmiany,
tu również mają się odbywać najważniejsze uroczystości patriotyczne i religijne. Sądzimy, iż wystawa przybliży wszystkim zainteresowanym dzieje jednego z najważniejszych miejsc w Białymstoku.

Delimitacja polskiej granicy wschodniej 1944-1950

19 kwietnia 1948 r. ustalony został ostateczny protokół przebiegu granicy państwowej między Polską a ZSRR. Wytyczenie granicy zostało przeprowadzone z pominięciem elementarnych zasad gospodarczych. Spowodowało oddzielenie niektórych użytków rolnych od siedlisk, a także w wielu przypadkach przedzielało siedliska.

Granica polsko – radziecka liczyła 1244 kilometry, co stanowiło 35,3% długości granic Polski. Prawie 250 kilometrów granicy biegło korytami rzek (Bugu, Sanu i Świsłoczy) i 40 kilometrów Zalewem Wiślanym. Pozostała część była granicą sztuczną - lądową. W takim kształcie granica wschodnia Polski przetrwała do czasów współczesnych.

Informator o zasobie Archiwum Państwowego w Białymstoku

Ukazał się drukiem się Informator o zasobie Archiwum Państwowego w Białymstoku. Część główną stanowią dane aktualne na 30 czerwca 2007 r. W Informatorze o zasobie zawarte zostały dane o wszystkich zespołach i zbiorach archiwalnych [...]

Obraz białostockiego Marca 1968 r. w aktach Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Białymstoku

Mija kolejna, 40. rocznica Marca 1968. Bezpośrednim przyczyną wydarzeń Marca 1968 r. było zdjęcie ze sceny Teatru Narodowego „Dziadów” Adama Mickiewicza w reżyserii Kazimierza Dejmka [...]

Obraz powstania styczniowego w dokumentach przechowywanych w Archiwum Państwowym w Białymstoku

W związku z przypadającą 145. rocznicą wybuchu Powstania Styczniowego Archiwum Państwowe w Białymstoku prezentuje ponad 200 dokumentów poświęconych temu wydarzeniu.

Wystawa najcenniejszych dokumentów

Od 19 marca 2007 r. przed budynkiem Archiwum Państwowego w Białymstoku można obejrzeć kopie najcenniejszych dokumentów przechowywanych w naszym zasobie. Dokumenty zostały zamieszczone na planszach banerowych na ogrodzeniu Archiwum. Stojąc na straży skarbów, jakimi są nasze zbiory musimy jednak dbać o popularyzowanie wiedzy o nich, o ich jak najszersze udostępnianie. Z tego też powodu zorganizowaliśmy tę wystawę.

Sumariusz dokumentów Kamery Wojny i Domen 1796-1807

W prezentowanym Sumariuszu dokumentów Kamery Wojny i Domen 1796-1807 znajduje się spis wielu ciekawych i ważnych dokumentów do poznania dziejów Podlasia. Jednym z przykładów może być akt sprzedaży Białegostoku w 1802 r. czy seria spisów własności ziemskich hipotecznych według powiatów z 1806 r. Jako ciekawostki występują dokumenty dotyczące działalności malarza Antoniego Herliczki związanego ze wsią Haćki. Warte obejrzenia są także przywileje królów polskich, dokumenty władz pruskich, czy bardzo ciekawe, wydane przez Ignacego Theilsa zarządzenie z 23 XII 1807 r. dotyczące wprowadzenia kalendarza juliańskiego w nowo utworzonym obwodzie białostockim. W Sumariuszu znalazły się też plany miasteczek, dokumentacja techniczna, czy też gazeta „Intelligentz Blatt”.

Katalog Tek Glinki